Categorieën
Insecten

Scathophaga stercoraria

Strontvlieg

De Strontvlieg kan tot 12 millimeter lang worden. Hij voedt zich met andere vliegen, nectar en stuifmeel.

Strontvlieg

Familie

Drekvliegen (Scathophagidae)

Scathophaga stercoraria

Oorsprong/distributie

Azië, Europa, Noord-Amerika

Habitats

Weiden, graslanden

Voeding

De volwassen vliegen voeden zich met andere vliegen, nectar en stuifmeel, de larven voeden zich met de larven van andere vliegen.

Categorieën
Rups | Insecten

Noctua pronuba

Huismoeder, hooivlinder

huismoeder rups Noctua pronuba

De huismoeder of hooivlinder (Noctua pronuba) is een nachtvlinder uit de uilenfamilie (Noctuidae). De rupsen kunnen tot vijf centimeter lang worden en voeden zich met veel plantensoorten. De hier getoonde exemplaren werden gevonden in biologische porseleinkool uit de supermarkt, die een paar dagen in de groentelade van mijn koelkast had gelegen. Dit deerde de rupsen echter niet.

Noctua pronuba rups

Jonge rupsen zijn groenachtig van kleur, oudere bruinachtig. Omdat hun voornaamste bezigheid eten en poepen is, groeien ze snel.

Noctua pronuba Raupe kop van de rups

Nocturna pronuba heeft een groot verspreidingsgebied en komt voor in Afrika, Azië en Europa, maar ook in sommige regio’s van Noord-Amerika als een geïntroduceerde soort.

Ze koloniseren tuinen, parken, groentevelden en struikgewas.

huismoeder rups

De rupsen verzorgen

De rupsen van de huismoeder kunnen enkele dagen bewaard worden in een grote inmaakpot of in een afgedankte kiempot. Omdat ze veel uitwerpselen produceren, moeten de potten dagelijks worden schoongemaakt.

huismoeder rupsen met Chinese kool in een kiempotje

De rupsen worden echter niet vaak gezien. Ze verstoppen zich tussen de planten die ze eten. De groene rupsen zijn overdag actief, de bruine ’s avonds en ’s nachts.

Categorieën
Insecten

Vespa velutina

Aziatische hoornaar

De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) zou al sinds 2004 in Midden-Europa voorkomen. Hier in Rijnland-Palts wordt hij echter pas sinds (ongeveer) 2023 vaker gezien.

Aziatische hoornaar

Volgens mijn waarnemingen gedraagt de hoornaar, die oorspronkelijk uit Zuidoost-Azië komt, zich niet agressief tegenover mensen. Als we in de tuin zitten, vliegt hij af en toe voorbij, maar hij strijkt niet neer op de tuintafel. Ik heb ook gemerkt dat hij nogal schuw is bij het fotograferen. Ik mocht niet heel dichtbij komen met de camera.

Vespa velutina

Vespa velutina voedt zich met nectar, stuifmeel, andere insecten en aas. Zijn prooi bestaat uit honingbijen, wilde bijen en wespen. In onze tuin heeft hij gejaagd op een aantal veldwespen (Polistes dominula).

Aziatische hoornaars en vliegen eten een dode rat
Aziatische hoornaars en vliegen eten een dode rat.

De Aziatische hoornaar is te onderscheiden van de Europese hoornaar door zijn duidelijk donkerder achterlijf.

Vespa velutina en Vespa crabro
De Aziatische hoornaar (links) en de Europese hoornaar (rechts).

Link: De Aziatische hoornaar in Nederland.

Aziatische hoornaar op Japanse vezelbanaan
Aziatische hoornaar op Japanse vezelbanaan

vechtende hoornaar

Aziatische hoornaar op bananenbloesem

Vespa velutina en Musa basjoo

Aziatische hoornaar eet bananenbloesem
Aziatische hoornaar eet bananenbloesem

Aziatische hoornaar Vespa velutina

Aziatische hoornaar op klimop
De Aziatische hoornaar op de bloesems van een klimop.

Vespa velutina aziatische hoornaar

Aziatische hoornaar

Categorieën
Kevers, Wantsen & Kakkerlakken | Insecten

Nezara viridula

Zuidelijke groene schildwants

Hoewel de zuidelijke groene schildwants al vele jaren in mijn tuin leeft, is het me nog niet gelukt om volwassen dieren te fotograferen. In zoölogische terminologie worden deze imagos genoemd.

Het insect, dat behoort tot de familie van de schildwantsen (Pentatomidae), komt wereldwijd voor in gematigde tot tropische gebieden. Men denkt dat Ethiopië de werkelijke oorsprong is (bron).

Zuidelijke groene schildwants op Solanum nigrum
Nimf (juveniel) in het vijfde larvenstadium op de bessen van de zwarte nachtschade.

De zuidelijke groene schildwants is niet altijd groen van kleur. Volwassen wantsen kunnen groen van kleur zijn, zoals hier te zien is. In sommige regio’s komt een rode kleurvorm voor. Bovendien veranderen volwassen schildwantsen van kleur voordat ze overwinteren.

Zuidelijke groene schildwants op pronkboon
Nimf van zuidelijke groene schildwants in het derde larvenstadium op de peul van een pronkboon.

Nezara viridula is niet alleen variabel in uiterlijk, maar ook extreem flexibel in zijn dieet. Als hij zich zou beperken tot rijstplanten, zou hij niet kunnen overleven in Midden- en Noord-Europa.

In mijn tuin is hij te vinden op zwarte nachtschade. Hij zuigt ook graag aan de vruchten en stengels van bonenplanten.

Als hij massaal voorkomt, kan hij naar verluidt aanzienlijke schade aanrichten aan groenteplanten. Gelukkig doet hij dat niet in mijn tuin, dus we kunnen vreedzaam naast elkaar bestaan.

Zuidelijke groene schildwantsen

Tot ze volwassen zijn, doorlopen de nimfen (larven) vijf stadia waarin ze verschillend gekleurd zijn.

zuidelijke groene schildwants op watermunt
Zuidelijke groene schildwants op watermunt (Mentha aquatica).
Categorieën
Insecten

Anthrax anthrax

Dat de muurrouwzwever verwant is aan de gewone wolzwever is op het eerste gezicht niet duidelijk. Niet alleen omdat hij aanzienlijk groter wordt met een lengte tot 13 millimeter.

De larven leven parasitair in de nestbuizen van wilde bijen. De vliegen zijn te zien van maart tot juni. Het hier afgebeelde exemplaar ontdekte ik half augustus.

Anthrax anthrax muurrouwzwever

De muurrouwzwever komt oorspronkelijk uit Klein-Azië, Noord-Afrika en Europa. Hij leeft waar wilde bijen te vinden zijn en koloniseert weilanden, dammen, parken, tuinen of bosranden.

De larven voeden zich met bijenlarven, de vliegen met nectar.

muurrouwzwever
Muurrouwzwever zit op een blad van de witte troswederik (Lysimachia clethroides).
Categorieën
Kevers, Wantsen & Kakkerlakken | Insecten

Crioceris asparagi

Aspergehaantje, blauwe aspergekever

Het aspergehaantje of blauwe aspergekever (Crioceris asparagi) is een kever uit de familie van de bladkevers (Chrysomelidae) die in grote delen van Europa voorkomt. Volwassen kevers kunnen tot 6,5 millimeter lang worden en zijn te zien van april tot september. Zowel de zoölogische als de populaire naam suggereren dat het aspergehaantje zich uitsluitend voedt met aspergeplanten. Het hier afgebeelde exemplaar vond ik echter op een verwelkende bernagie.

aspergehaantje op bernagie

Oorsprong/verspreiding: Azië, Europa en als geïntroduceerde soort ook in Noord-Amerika.

Habitats: Aspergevelden, tuinen

Grootte: De volwassen kevers zijn tussen de 5 en 6,5 millimeter lang.

Voedsel: Kevers en larven eten de bladeren, scheuten en wortels van aspergeplanten.

aspergehaantje

Categorieën
Insecten

Bombus (hommels)

Sommige hommels van het geslacht Bombus kunnen zo op elkaar lijken dat ze op foto’s niet van elkaar te onderscheiden zijn. Deze uitspraak heeft betrekking op Bombus lucorum (veldhommel), Bombus terrestris (aardhommel), Bombus cryptarum (wilgenhommel) en Bombus magnus (grote veldhommel).

De gele dwarsbanden van de veldhommel zouden lichter zijn dan die van de aardhommel, waar ze meer naar oranje of goud neigen. Dit is echter geen betrouwbaar onderscheidend kenmerk, omdat de strepen ook kunnen vervagen bij oudere werknemers.

Met zoveel moeten en kunnen zal ik me in dit artikel beperken tot het laten zien van foto’s van deze insecten die zo belangrijk zijn voor de natuur en onze landbouw.

Hommels aan het paren
Hommels parend in een weide begin juli.

Het geslacht Bombus

Het geslacht Bombus behoort tot de familie van de Apidae (bijen en hommels). De hommels en aardhommels zijn dus nauw verwant aan honingbijen en veel wilde bijen. En niet zo nauw aan wespen en mieren.

Van de ongeveer 250 Bombus soorten zouden er ongeveer 70 inheems zijn in Europa en 31 daarvan in Nederland (bron).

Tuinhommel (Bombus hortorum)

tuinhommel Bombus hortorum
Tuinhommel (Bombus hortorum) op witte dovenetel.

De tuinhommel lijkt op de hierboven genoemde hommels, maar is er gemakkelijk van te onderscheiden. Er zitten twee gele strepen op zijn voorlijf en het begin van het achterlijf is ook geel gekleurd.

Planten populair bij de aardhommel, grote veldhommel, veldhommel en wilgenhommel

Tuinhibiscus (Hibiscus syriacus)

hommel op tuinhibiscus Hibiscus syriacus

Hibiscus syriacus is een populaire sierheester die oorspronkelijk uit China en Taiwan komt. Hij bloeit van juli tot september en individuele bloeiende exemplaren zijn te zien tot in oktober.

Kruisdistel (Eryngium giganteum)

hommel op Kruisdistel

De kruisdistel behoort tot de schermbloemenfamilie en is verwant aan venkel, wortel en peterselie. De tweejarige plant kan tot een meter hoog worden en toont zijn bloeiwijzen, die op sommige distels lijken, van juni tot augustus.

Beklierde kogeldistel (Echinops sphaerocephalus)

hommel op beklierde kogeldistel

De beklierde kogeldistel heeft een magnetisch effect op veel hommels en kan tot twee meter hoog worden. Hij komt van nature voor in een groot deel van Azië en Europa, maar niet in Nederland (bron).

Veeldoornige distel (Carduus acanthoides)

hommel op veeldoornige distel

De veeldoornse distel groeit tweejarig en kan meer dan een meter hoog worden. Deze plant, die nauw verwant is aan de artisjok, komt ook veel voor in stedelijke gebieden.

Valse acacia (Robinia pseudoacacia)

hommel op Robinia pseudoacacia

Robinia komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en arriveerde in Europa als sierplant, waar hij zich in sommige regio’s kan vestigen. De witte zygomorfe bloemen verschijnen in mei en juni. Hij kan tot 30 meter hoog worden.

Slangenkruid (Echium vulgare)

hommel op Slangenkruid Echium vulgare

De bloemblaadjes van Echium vulgare verkleuren van roze naar blauw. Dit is om de bestuivende insecten aan te geven welke bloemen nog stuifmeel of nectar voor ze bevatten.

Sterrenlook (Allium cristophii)

hommel op allium cristophii

Sterrenlook laat zijn bladeren en bloemen alleen in mei en juni zien. De rest van het jaar is het een bladloze bol. Hij kan tot 50 centimeter hoog worden en zaait zichzelf graag uit in de tuin.

Juffertje-in-het-groen (Nigella damascena)

hommel op Juffertje in het groen (Nigella damascena)

Het juffertje-in-het-groen behoort tot de boterbloemenfamilie en is nauw verwant aan de zwarte komijn (Nigella sativa). Hij wordt gewaardeerd als eenjarige tuinbloem en is verkrijgbaar met blauwe, roze of witte bloemen.

Categorieën
Kevers, Wantsen & Kakkerlakken | Insecten

Trichodes apiarius

Bijenkever, bijenwolf

De bijenkever (Trichodes apiarius) is als geslachtsrijpe kever te zien van juni tot augustus. Hij kan tot 15 millimeter lang worden en is te onderscheiden van de ruige bijenkever door zijn zwarte dekschilden.

Zoals op de foto’s goed te zien is, heeft de Trichodes apiarius, ook wel bekend als de bijenwolf, een voorkeur voor schermbloemigen. Naast wortel en peterselie bevat deze plantenfamilie ook enkele populaire sierplanten zoals de kruisdistels (geslacht Eryngium).

bijenkever en pyjamaschildwants
Bijenkever en pyjamaschildwants op de bloeiwijze van de kruisdistel (Eryngium giganteum).

De kevers voeden zich niet alleen met nectar en stuifmeel, ze lijken ook te genieten van kleinere insecten.

De larven leven in de nesten van sommige solitaire bijen of in de bijenkorven van de honingbij. Ze zouden zich voeden met de larven en poppen van deze bijen.

Trichodes apiarius paring
Trichodes apiarius paring op de bloeiwijze van Ammi visnaga (fijn akkerscherm).

Familie: Mierkevers (Cleridae)

Oorsprong/verspreiding: Azië, Europa, Noord-Afrika

Habitats: Bosranden, struikranden, droge weiden, zandkuilen, de kevers zijn te vinden in bloemen van juli tot september op warme en zonnige locaties, waar ze jagen op kleine insecten of stuifmeel en nectar eten.

bijenkever op Eryngium agavifolium
Bijenkever op agaafbladige kruisdistel (Eryngium agavifolium).
Bijenkever op de bloemen van wilde peen
Bijenkever op de bloemen van wilde peen (Daucus carota).

Categorieën
Insecten

Isodontia mexicana

Mexicaanse graafwesp

De volwassen vorm van de mexicaanse graafwesp (Isodontia mexicana) voedt zich met nectar en stuifmeel. Hij kan tot 20 millimeter lang worden, het voorlijf is wit behaard, de vleugels kunnen een blauwachtige glans hebben.

Mexicaanse graafwesp

Het insect, dat behoort tot de familie van de langsteelgraafwespen (Sphecidae), komt oorspronkelijk voor in Noord-Amerika en Midden-Amerika. Het komt nu ook voor in sommige Europese regio’s, bijvoorbeeld in Frankrijk, Italië, Duitsland, Zwitserland en Nederland (bron).

Isodontia mexicana

Hoewel de imago’s (volwassen dieren) zich vegetarisch voeden, jagen ze op krekels, sprinkhanen en andere insecten. Deze dienen als voedsel voor hun larven.

Isodontia mexicana en witte troswederik
Noch Isodontia mexicana noch de witte troswederik (Lysimachia clethroides), op wiens bloemen hier de graafwesp te zien is, komen oorspronkelijk uit Europa. De plant, die behoort tot de sleutelbloemenfamilie, lijkt populair te zijn bij deze insecten; ik heb er verschillende exemplaren op kunnen observeren.
Categorieën
Kevers, Wantsen & Kakkerlakken | Insecten

Lygus pratensis

Lygus pratensis lijkt geen Nederlandse naam te hebben. In Duitstalige landen staat de soort bekend als de gewone weidewants (“Gemeine Wiesenwanze”).

gewone weidewants

Mannetjes worden tot 7,3 millimeter lang en vrouwtjes tot 6,7 millimeter. Lygus pratensis is variabel van kleur, waarbij de mannetjes meer roodbruin zijn en de vrouwtjes meer groenbruin.

Lygus pratensis op braamblad
Lygus pratensis op braamblad

Deze wants komt voor in weiden, tuinen, parken, op dijken en hellingen, in onkruidgebieden en bossen. Hij zuigt aan de stengels en bladeren van wilde kruiden en kleine struiken, maar zou ook nectar drinken.

Lygus pratensis

De levensverwachting is tot twee jaar. Lygus pratensis kan in warme streken twee generaties per jaar voortbrengen. De volwassen wantsen overwinteren.

Lygus pratensis op avondkoekoeksbloem
Lygus pratensis op avondkoekoeksbloem (Silene latifolia)